Việc lấy ý kiến toàn dân về sửa đổi Hiến pháp 2013 tại Việt Nam được công bố đạt mức tán thành lên tới 99.75%. Tuy nhiên, những tài liệu lan truyền trên mạng xã hội cho thấy quá trình này không mang tính tự nguyện, mà là mệnh lệnh từ trên xuống dưới, buộc người dân và cán bộ phải nhấn nút “đồng ý”. Điều này đặt ra câu hỏi nghiêm túc về bản chất thực sự của cái gọi là “góp ý dân chủ”.
Theo truyền thông nhà nước, có tới 280 triệu lượt đóng góp ý kiến được ghi nhận thông qua ứng dụng VNeID, và kết quả đạt gần tuyệt đối. Nhưng cùng lúc, nhiều văn bản chỉ đạo bị rò rỉ – như một công văn từ UBND tỉnh Sóc Trăng – yêu cầu cán bộ, công chức, học sinh, sinh viên và đoàn viên phải đồng loạt tán thành. Các lực lượng công an, đoàn thể và cơ quan truyền thông địa phương cũng được huy động để vận động dân bấm nút “đồng ý”.
Tình trạng tương tự được cho là diễn ra tại nhiều địa phương khác. Trên không gian mạng, nhiều người ví von đây là “góp ý kiểu hình thức,” nơi mọi kết quả đã được định sẵn, và phản biện nếu có, bị xem là cản trở thay vì đóng góp xây dựng.
Khi hành vi đồng thuận bị biến thành nghĩa vụ, khái niệm “góp ý” trở nên vô nghĩa. Việc áp đặt ý chí tập thể một cách cưỡng bức không chỉ làm mất đi giá trị của sự tham vấn, mà còn khoét sâu vào khoảng cách giữa nhà nước và người dân. Tỷ lệ 99.75% không phản ánh sự đồng thuận thực chất, mà là biểu hiện của môi trường thiếu phản biện, nơi tiếng nói khác biệt bị loại bỏ, và đa dạng quan điểm không được chấp nhận.
Một bản Hiến pháp thực sự vì dân không thể được xây dựng bằng những cuộc vận động có kịch bản sẵn. Điều cần thiết không phải là hàng triệu lượt “bấm nút đồng ý”, mà là một môi trường đối thoại cởi mở, minh bạch, nơi mọi ý kiến, dù đồng tình hay phản biện đều có chỗ đứng và được tôn trọng như một phần thiết yếu của tiến trình dân chủ.
Thiện Nhân
