Bộ Thương mại Mỹ (DOC) hôm 23/6 thông báo mở cuộc điều tra chống bán phá giá với lốp xe nhập từ Việt Nam và ba quốc gia khác của châu Á và xem liệu các nhà sản xuất ở Việt Nam có đang nhận trợ cấp không công bằng hay không.
Ba quốc gia châu Á khác bị Mỹ tiến hành cuộc điều tra với sản phẩm lốp xe xuất khẩu là Hàn Quốc, Đài Loan và Thái Lan.
Sản phẩm lốp xe của Việt Nam bị cáo buộc bán phá giá 5-22%, mức thấp nhất trong bốn quốc gia bị điều tra lần này. Trong khi đó, biên độ phá giá của lốp nhập từ Thái Lan lớn nhất ở mức 106-217,5%; kế đến là Đài Loan 21-116% và Hàn Quốc 43-195%.
Mặt hàng từ Việt Nam bị điều tra bán phá giá là lốp xe khách, xe tải hạng nhẹ (PVLT), theo thông cáo báo chí đăng trên trang web của bộ.
Bộ này cho biết họ cũng đang điều tra xem liệu các nhà sản xuất lốp xe tại Việt Nam có nhận được trợ cấp cho lốp xe khách và lốp xe tải nhẹ hay không.
Các cuộc điều tra được thực hiện theo các kiến nghị được đệ trình vào tháng 5 bởi United Steelworkers (USW), đại diện cho công nhân tại các nhà máy sản xuất lốp xe của trên toàn Hoa Kỳ.
Chủ tịch quốc tế của USW Tom Conway nói: “Mặc dù nhu cầu về lốp xe PVLT tăng lên, các nhà sản xuất trong nước vẫn buộc phải vật lộn với việc thị phần bị giảm, lợi nhuận giảm và mất việc làm.”
USW đại diện cho công nhân tại các nhà máy lốp xe của Michelin (MICP.PA), Goodyear (GT.O), Cooper (CTB.N), Sumitomo (8053.T) và Yokohama (5101.T) tại Ohio, Arkansas, North Carolina, Kansas , Indiana, Virginia New York và Alabama.
Năm ngoái, Mỹ nhập khẩu lượng lốp xe trị giá khoảng 4 tỷ USD từ 4 quốc gia nằm trong diện bị điều tra bán phá giá lần này.
Trong đó, Mỹ nhập gần 2 tỷ USD từ Thái Lan; 1,2 tỷ USD từ Hàn Quốc vào năm 2019 và khoảng gần 500 triệu USD từ Việt Nam. USW cho biết nhập khẩu lốp xe từ bốn quốc gia đã tăng gần 20% kể từ năm 2017, đạt 85,3 triệu lốp, sau khi căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc xảy ra.
Một ngày sau khi DOC ra quyết định trên, đại diện Cục Phòng vệ Thương mại thuộc Bộ Công Thương Việt Nam hôm 24/6 cho biết, cơ quan này đang tích cực phối hợp, làm việc với các bộ, ngành, doanh nghiệp để cung cấp cho phía Mỹ những thông tin chính xác nhất về chính sách phát triển ngành cao su, về chi phí sản xuất, giá bán của doanh nghiệp…
Bộ Công thương Việt Nam cho biết đã cảnh báo nguy cơ việc sản phẩm lốp xe sẽ bị nước ngoài điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại từ tháng 7/2019 với mức độ cao.
Cơ quan này cũng khẳng định đã làm việc với các Hiệp hội và doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ nhằm chủ động nắm bắt thông tin và ứng phó trong trường hợp bị điều tra.
Theo Zing, ông Lê Triệu Dũng, Cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương) cho biết phía Mỹ mới đang bắt đầu điều tra trên cơ sở cáo cuộc của nguyên đơn là ngành sản xuất lốp xe nội địa nước này chứ chưa chính thức áp thuế.
Về mặt Chính phủ, ông Dũng cho biết Bộ Công Thương sẽ tích cực trao đổi với cơ quan Mỹ để khẳng định các chương trình của Việt Nam không mang tính trợ cấp.
Ông giải thích: “Chính sách của Việt Nam là minh bạch. Việt Nam thúc đẩy phát triển chung ngành cao su, chứ không phải riêng ngành lốp xe.”
Diễn giải về vụ kiện, ông Dũng nói rằng phía nguyên đơn có đề nghị áp thuế chống trợ cấp và thuế chống bán phá giá với lốp xe Việt Nam. Tuy nhiên, nguyên đơn lại khiếu nại một số chính sách cũ mà Việt Nam đã từng áp dụng trước khi gia nhập WTO, nhưng hiện tại đã thay đổi. Ngoài ra, họ cũng viện dẫn một số quy định mới của Mỹ để mở rộng phạm vi khiếu nại.
Theo ông Dũng, khi có căng thẳng thương mại Mỹ – Trung, một số nhà đầu tư Trung Quốc đã đầu tư mở nhà máy tại Việt Nam, Thái Lan và Indonesia. Điều này khiến kim ngạch xuất khẩu lốp xe của Việt Nam vào Mỹ từ khoảng 150 triệu USD/năm tăng vọt lên 500 triệu USD/năm tức là tăng gấp hơn 3 lần.
Từ năm 2017, Cục Phòng vệ Thương mại đã liên tiếp cảnh báo các địa phương, bộ ngành là kim ngạch tăng cao có thể bị điều tra. Trong danh sách các mặt hàng có nguy cơ, cơ quan này đánh giá lốp xe có nguy cơ đứng thứ hai.
Từ sự vụ này, ông cho rằng đang có sự dịch chuyển đầu tư FDI từ các nước tới Việt Nam, có thể dẫn đến kim ngạch xuất khẩu một số ngành tăng vọt. Từ đó, ông cảnh báo: “Đó là những nguy cơ, lý do để các nước nhập khẩu có thể khởi xướng điều tra. Khi bị điều tra, cả ngành sẽ bị tác động.”
DOC cho biết họ cũng sẽ tiến hành điều tra 20 chương trình trợ cấp ở Việt Nam, bao gồm cả các chương trình thuế, trợ cấp thay thế nhập khẩu và định giá thấp tiền tệ.
Bộ Công thương Việt Nam nói họ sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan có liên quan của Việt Nam để cung cấp các thông tin cần thiết cho phía Mỹ về các nội dung trợ cấp bao gồm cả vấn đề “định giá thấp tiền tệ” để Bộ Thương mại Mỹ có đầy đủ căn cứ, dữ liệu trước khi ban hành kết luận điều tra vụ việc.
Giữa tháng trước, DOC cũng đã khởi xướng một cuộc điều tra xem liệu các sản phẩm thép tấm không gỉ nhập từ Việt Nam có phải là thép Trung Quốc được gia công ở nước láng giềng Đông Nam Á để xuất sang Mỹ nhằm lẩn tránh thuế.
Theo một thông cáo báo chí của Cơ quan Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (ITA) hôm 12/5, Bộ Thương mại Mỹ nghi ngờ rằng các nhà sản xuất thép của Việt Nam nhập khẩu nguyên liệu thép cán phẳng không gỉ từ Trung Quốc, sau đó gia công hoàn thiện rồi xuất khẩu sang Mỹ.
Theo Bộ Công thương Việt Nam, đây là vụ việc Bộ Thương mại Mỹ tự khởi xướng điều tra dựa trên các thông tin sẵn có với cáo buộc mặt hàng thép tấm không gỉ đang có dấu hiệu lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại mà Mỹ đang áp dụng với hàng hoá tương tự của Trung Quốc từ năm 2016 với mức thuế từ 139% đến 267%.
Một căn cứ khác để Bộ Thương mại Mỹ khởi xướng cuộc điều tra lần này là lượng xuất khẩu sản phẩm thép tấm không gỉ từ Việt Nam có sự gia tăng đáng kể trong giai đoạn trước và sau khi Mỹ áp thuế với Trung Quốc. Theo thông cáo của ITA, Hoa Kỳ đã tiến hành điều tra thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp lên mặt hàng thép tấm không gỉ của Trung Quốc vào tháng 3/2016.
Thông cáo còn cho biết, việc thực thi luật thương mại một cách chặt chẽ của Mỹ là trọng tâm hàng đầu của chính quyền Tổng thống Trump.
Quyết định hôm 12/5 của Bộ Thương mại Mỹ được đưa ra giữa lúc chính quyền Tổng thống Trump lặp lại đe doạ sẽ áp thêm thuế mới lên hàng hoá Trung Quốc đồng thời tiếp tục chỉ trích sự thiếu minh bạch của Trung Quốc là nguyên nhân dẫn tới đại dịch virus corona toàn cầu.
Trước đây, Mỹ từng ra phán quyết áp thuế đối với thép từ Việt Nam được cho là có nguồn gốc từ Trung Quốc. Phán quyết sơ bộ được đưa ra vào tháng 12/2017 và chung cuộc vào tháng 5/2018. Bộ Thương mại Mỹ khi đó thu thuế chống bán phá giá gần 200% và thuế chống trợ cấp gần 260% đối với thép cuộn cán nguội sản xuất ở Việt Nam sử dụng thép chất nền xuất xứ từ Trung Quốc. Thép chống gỉ từ Việt Nam cũng đối mặt với thuế chống bán phá giá là gần 200% và thuế chống trợ cấp gần 40%.
Do đó, theo dữ liệu của Bộ Công thương Việt Nam, xuất khẩu sản phẩm thép tấm không gỉ từ Việt Nam sang Mỹ trong thời gian qua liên tục giảm từ 32.000 tấn năm 2017 xuống còn 25.000 tấn năm 2018 và tiếp tục giảm xuống còn 23.000 tấn năm 2019. Hiện nay, Việt Nam đang áp thuế chống bán phá giá với sản phẩm thép cán phẳng không gỉ nhập từ Trung Quốc với mức từ 17,94%-31,85%.
Bộ Công thương Việt Nam khuyến nghị các doanh nghiệp trong nước phải “hợp tác” và “cung cấp thông tin đầy đủ” liên quan đến “nguồn nguyên liệu, quy trình quản lý” cho Bộ Thương mại Mỹ trong quá trình điều tra.
Bộ này còn cho biết sẽ phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp xuất khẩu, Hiệp hội Thép Việt Nam “trong suốt quá trình điều tra vụ việc và có phương án hỗ trợ, xử lý phù hợp bao gồm cả việc trao đổi với Bộ Thương mại Hoa Kỳ để làm rõ căn cứ khởi xướng điều tra, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp xuất khẩu” Việt Nam.
Hồi tháng 12 năm ngoái, DOC đã ban hành phán quyết về việc áp thuế lên tới hơn 456% đối với các sản phẩm thép nhập vào Hoa Kỳ từ Việt Nam có sử dụng nguyên liệu xuất xứ từ Hàn Quốc và Đài Loan.
Theo Bộ này, các mặt hàng bị Mỹ áp thuế là các loại thép có xuất xứ từ hai quốc gia trên được đưa sang Việt Nam, sau đó qua công đoạn gia công đơn giản rồi xuất khẩu sang Mỹ.
Theo nhận định của Bộ Công thương Việt Nam, việc Bộ Thương mại Mỹ tự khởi xướng điều tra chống phá giá và chống trợ cấp sau 26 năm “thể hiện chính quyền mới của Hoa Kỳ đang quyết liệt đấu tranh chống lại các hành vi thương mại không công bằng, bảo vệ ngành sản xuất trong nước.”
Theo Cục Phòng vệ thương mại, trong các chương trình bị cáo buộc trợ cấp, đáng lưu ý, lần đầu tiên kể từ khi pháp luật chống trợ cấp sửa đổi của Mỹ được ban hành và có hiệu lực vào tháng 4.2020, nội dung “định giá thấp tiền tệ” được Bộ Thương mại Mỹ điều tra trong khuôn khổ vụ việc chống trợ cấp. Đây là chương trình bị điều tra dựa trên cáo buộc của nguyên đơn Mỹ cho rằng chính sách “định giá thấp tiền tệ” đã mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu. Dự kiến, vụ việc sẽ được tiến hành điều tra trong vòng 12 tháng (có thể gia hạn thêm 6 tháng).
Ngay từ khi tranh cử Tổng thống năm 2016, ông Donald Trump luôn nêu ra khẩu hiệu “Nước Mỹ trước hết”. Sau khi nhậm chức, ngày 23/01/2017, Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh rút Mỹ khỏi Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) mà Mỹ và 11 nước trong khu vực đã ký. Đồng thời, Tổng thống Mỹ Donald Trump chủ trương đàm phán và thúc đẩy các hiệp định thương mại song phương thay vì đa phương nhằm phát huy lợi thế của Mỹ và gia tăng lợi ích của Mỹ trong thương mại quốc tế; thúc đẩy xu hướng gia tăng bảo hộ và sẵn sàng tăng thuế nhập khẩu đối với mặt hàng mà Mỹ có lợi thế để bảo vệ sản xuất trong nước. Cũng chính ông Trump là người khai hỏa cuộc chiến tranh thương mại Mỹ – Trung vào ngày 06/7/2018 khi chính thức tuyên bố áp thuế 25% đối với 818 mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc giá trị lên tới 34 tỷ USD chủ yêu trong lĩnh vực công nghệ cao như người máy, công nghệ thông tin, hàng không vũ trụ, máy in, mô tô… và cho đến nay cuộc chiến vẫn đang leo thang mặc cho hai nước đã hòa hoãn bằng thỏa thuận thương mại song phương giai đoạn 1 hồi tháng 01/2020.
Hoàng Trung từ Hà nội – Thoibao.de (Tổng hợp)
>>> Giấu báo cáo tài chính – Việt Nam khó vay tiền
>>> Dịch kéo dài – kinh tế Việt Nam nguy ngập
>>> Kiều hối “tan vỡ” – Việt Nam lập lờ
