Khi hàng trăm nghìn người dân bị nhấn chìm trong nước, khi cả vùng hạ du bị cô lập suốt bốn ngày trời, khi hàng chục nghìn người phải ngồi trên mái nhà chờ cứu hộ, thì câu hỏi “Ai chịu trách nhiệm?” không thể tiếp tục bị né tránh.
Đây không còn là thiên tai. Đây là tội ác của con người. Và tội ác thì phải bị khởi tố.
Lãnh đạo nhà máy thủy điện phải chịu trách nhiệm đầu tiên. Họ là những người ký lệnh xả lũ nhưng không phát bất kỳ cảnh báo nào cho dân. Cả một vùng bị nhấn chìm, vậy mà loa không kêu, tin nhắn không gửi, còi không hú. Họ biết nguy cơ, họ có quyền hạn, nhưng họ không hành động. Và chính sự im lặng đó đã cướp đi cơ hội sống sót của hàng vạn người.
Không cảnh báo trước không phải là sai sót. Đó là hành vi cẩu thả gây hậu quả nghiêm trọng và phải bị khởi tố.
Ban quản lý hồ chứa cũng không thể đứng ngoài. Họ nắm rõ số liệu mực nước, biết tình trạng quá tải, biết nguy cơ vỡ đập. Nhưng để bảo vệ đập, họ sẵn sàng đổ cả con sông xuống đầu dân, mặc kệ dân có sống nổi hay không. Đó là hành vi đe dọa tính mạng cộng đồng và cần bị điều tra đến nơi đến chốn.
Chính quyền địa phương cũng phải chịu trách nhiệm. Cảnh báo, sơ tán, chuẩn bị nơi trú đó là nhiệm vụ của họ. Nhưng hàng chục nghìn người dân không hề được thông tin. Không ai được gọi đi di tản. Không ai kịp chạy. Để dân ngồi chờ ch.ết như vậy là bỏ mặc người dân trong tình huống nguy hiểm đến tính mạng. Điều này không thể gọi là “rút kinh nghiệm”.
Và cuối cùng là những người cố tình che giấu, báo cáo sai hoặc né tránh trách nhiệm. Trước thì im lặng. Trong thì không hành động. Sau lại đổ lỗi cho mưa lớn. Ai đã đặt chiếc ghế của mình lên trên mạng sống của dân thì người đó phải bước ra ánh sáng và đối diện pháp luật.
Dân thường chỉ cần lỡ lời trên mạng cũng bị phạt tiền triệu.
Vậy những người ký lệnh xả lũ, những người khiến cả vùng hạ du chìm trong biển nước thì sao?
Không thể để họ thoát trách nhiệm chỉ bằng vài câu “thiên tai bất thường”.
Nếu không khởi tố, không điều tra, không truy trách nhiệm, thì nghĩa là sinh mạng của người dân luôn đứng sau lợi ích của một nhóm người. Và nếu công lý không đứng về phía dân, thì mùa lũ sau sẽ còn cướp đi nhiều mạng sống hơn nữa.
Khởi tố vụ án đó không chỉ là lựa chọn, mà là trách nhiệm bắt buộc để bảo vệ dân và chấm dứt vòng lặp đau thương này.
Cô Ba
