Trước thềm Đại hội 14 của Đảng CSVN, bức tranh quyền lực đang ở một giai đoạn nhiều ẩn số nhất. Những cuộc họp kín kéo dài, những quyết định nhân sự được giữ bí mật đến phút cuối.
Đáng chú ý, các điều chỉnh bất thường trong cơ cấu Bộ Chính trị cho thấy một cuộc thương lượng đầy căng thẳng đang diễn ra sau hậu trường. Tổng Bí thư Tô Lâm đang đối mặt với rào cản lớn nhất, đó là khả năng được xem xét là “trường hợp đặc biệt” để ở lại.
Theo giới phân tích, việc nâng độ tuổi tái cử từ 65 lên 67 được cho là giải pháp trung dung, vừa tạo cơ hội cho Thủ tướng Phạm Minh Chính, vừa có thể mở đường cho ông Tô Lâm vượt qua quy định giới hạn độ tuổi 65.
Nhưng khi chỉ có một suất đặc biệt được dành cho Tổng Bí thư, quy định ấy đã trở thành tâm điểm xung đột. Khi phe bảo thủ do Chủ tịch nước Lương Cường kiên quyết bảo lưu nguyên tắc tuổi tác, coi việc “vượt rào” là vi phạm nguyên tắc tổ chức của đảng và quá tuổi thì phải nghỉ.
Bằng cách giữ chặt nguyên tắc này, các cá nhân và phe cánh không cần công khai đối đầu với Tổng Bí thư, mà vẫn khiến cơ hội tái cử của ông Lâm trở nên mong manh hơn bao giờ hết.
Trong khi đó, cấu trúc quyền lực đang được điều chỉnh để giảm bớt vai trò của phe Công an. Bộ Chính trị khóa mới dự kiến chỉ còn bốn đại diện từ phe Công an thay vì bảy người, trong khi phe Quân đội tăng từ ba lên bốn.
Theo giới phân tích quốc tế, Đảng muốn khôi phục sự cân bằng giữa các trụ cột quyền lực, tránh tình trạng một nhóm chi phối toàn bộ hệ thống.
Đồng thời, các nhân vật trẻ như Lê Minh Hưng, Nguyễn Thanh Nghị nổi lên như lựa chọn kế thừa, phản ánh xu hướng “trẻ hóa” cho giới kỹ trị, là nỗ lực làm mới hình ảnh lãnh đạo, giảm bớt tính an ninh hóa bộ máy lãnh đạo hiện nay.
Dù vậy, ông Tô Lâm vẫn sở hữu nền tảng quyền lực đáng kể, một số đông các Ủy viên Bộ Chính trị hiện tại, gồm các nhân vật then chốt như Nguyễn Duy Ngọc, Lương Tam Quang… và Bộ Hưng Yên vẫn được cho là ủng hộ hết mình cho Tổng Bí thư.
Tuy nhiên, sự ủng hộ này được đánh giá là rất “mong manh”, nếu ông Lê Minh Hưng một người quê Hà tĩnh thay đổi lập trường trong việc chọn phe, thì ngay lập tức cục diện trong đảng sẽ lập tức đảo chiều. Nếu điều thực sự xảy ra thì Thủ tướng Phạm Minh Chính trở thành nhân tố trung gian mang tính quyết định.
Nếu ông Chính ủng hộ nguyên tắc tuổi tác, ông ta sẽ loại được đối thủ chính là ông Tô Lâm. Nhưng đồng thời cũng tự cắt cơ hội tái cử của chính mình. Còn nếu Thủ tướng Chính chấp thuận suất đặc biệt, sẽ đồng nghĩa với việc ông tiếp tay cho phe Công an.
Theo giới chuyên gia chính trị, việc Hội nghị Trung ương 14 bị trì hoãn chưa thể chốt danh sách “tứ trụ”, đôi khi lại là yếu tố “cần thiết”. Bởi thời gian có thể làm thay đổi thế cờ quyền lực nếu các bên có thể đưa ra các thỏa thuận mới cùng có lợi.
Nhưng quan trọng hơn, là cả hai phe Công an và Quân đội đều đang chờ một tín hiệu sự đồng thuận nội bộ trong đảng, hoặc từ biến động khách quan đủ mạnh để buộc đối phương phải nhượng bộ cho mình.
Song điều khiến tương lai ông Tô Lâm thêm khó đoán, chính là yếu tố hình ảnh và sự chấp hành kỷ luật tổ chức dưới con mắt các lãnh đạo chủ chốt của Đảng CSVN.
Các vụ việc trong quá khứ, từ câu chuyện MobiFone-AVG đến bữa tiệc “bò dát vàng”, dù không còn gây ồn ào, nhưng vẫn là một điểm tối liên quan đến vấn đề đạo đức và phẩm chất của người đứng đầu.
Nói tóm lại, câu hỏi quan trọng nhất có lẽ không chỉ là ông Tô Lâm có trụ lại được tại Hội nghị Trung ương 15, mà là ai sẽ kế nhiệm, ghế Tổng Bí thư cho Đại hội đảng lần thứ 14?
Trà My – Thoibao.de
