Hiện tượng ca sĩ Thủy Tiên quyên góp được số tiền ủng hộ cứu trợ lũ lụt miền Trung lên tới 150 tỷ đồng từ người dân trong cả nước và dùng số tiền đó trực tiếp đi xuống địa bàn để trao tận tay cho người dân đã nhận được vô vàn lời ca tụng, tán dương ngay từ thời điểm Thủy Tiên khởi động chương trình nhất là trong sự tương quan so sánh với sự chậm chạp, hoạt động không minh bạch, không hiệu quả của các hội đoàn như Mặt trận tổ quốc hay Hội Chữ thập đỏ. Thế nhưng, đến thời điểm này, cũng có nhiều ý kiến cho rằng Thủy Tiên là một trường hợp điển hình của việc chính những người nhận từ thiện và hoàn cảnh thiên tai là công cụ kiếm tiền cho người làm từ thiện.
Nhà quan sát Dương Quốc Chính đã so sánh hiện tượng này với việc các công ty công nghệ như Google, Facebook… cung cấp dịch vụ miễn phí cho người dùng nhưng lại kiếm được bội tiền bằng cách thu thập thói quen cá nhân của khách hàng từ quá trình khách hàng sử dụng dịch vụ miễn phí đó.
Trước hết ông Chính nghi ngờ về số tiền lên đến 150 tỷ mà Thủy Tiên tuyên bố đã quyên góp được từ cộng đồng.
Ông đưa ra những lý do cho sự ngờ vực này.
Thứ nhất, ngay mấy ngày đầu, việc cô Tiên công bố là nhận được vài tỷ đồng tiền đóng góp cho thấy một sự tương phản với trường hợp tương tự là MC Phan Anh, do số tiền nhiều hơn gấp mấy lần. Nhất là trong bối cảnh khủng hoảng y tế dẫn đến khủng hoảng kinh tế do dịch Covid, chả lẽ dân ta có nhiều tiền làm từ thiện vậy sao?
Thứ hai, Thủy Tiên chưa cung cấp bản sao kê số tiền nhận được mà mới chỉ công khai bảng thống kê việc rút tiền.
Thứ ba, trong bảng thống kê số tiền đã chi, có 3 khoản chi mà ông Chính đặt câu hỏi. Đầu tiên là khoản 300 triệu do có người chuyển nhầm. Ông nhận định việc gõ nhầm hẳn 3 số 0 chứ không phải là 1 số 0 là một việc hi hữu nhất là khi biên lai sẽ hiển thị cả số tiền bằng chữ. Hai khoản tiếp theo nữa là 200 triệu và 140 triệu do Thủy Tiên là giải trình là vay của người dân không quen biết, một người là chị bán hàng ngoài đường, người kia là một anh tình nguyện. Ông đặt câu hỏi chẳng lẽ họ đều có sẵn mấy trăm triệu tiền mặt ở nhà để cho người lạ vay nóng.
Từ những băn khoăn trên ông Chính đã đặt giả thiết là có người đã bơm tiền ảo vào số tài khoản của ca sĩ Thủy Tiên.
Ông liên tưởng việc cô ca sĩ công bố số tiền khủng quyên góp được giống như các mẹ mua hàng online sẽ dễ dàng bị thuyết phục bởi các bài viết có nhiều tương tác, không có nhiều người biết lượng tương tác đó chỉ là ảo. Người bán hàng mua tương tác để kích động tâm lý bầy đàn của khách hàng tương lai.
Việc ai đó bơm tiền vào tài khoản của cô Tiên cũng với mục đích tương tự. Rõ ràng mọi người sẽ dễ dàng xuống tiền hơn khi thấy có rất nhiều người đã xuống tiền trước, đây chính là tâm lý đám đông.
Ngoài ra, ông Chính nhận định việc Thủy Tiên tuyên bố không có đồng nào thất thoát cả, mọi khoản chi đều minh bạch là không có cơ sở. Bởi vì cô Tiên chính là người rút tiền để đi phát và mua hàng chứ không chuyển nguyên cục tiền cho người nhận từ thiện. Nên để chứng minh là không thất thoát tiền thì cô phải cung cấp hóa đơn mua hàng và chữ ký xác nhận của người nhận tiền.
Thế nhưng trong một bài viết, chính cô Tiên khẳng định là không thể lấy chữ ký của tất cả mọi người nhận tiền, vì mưa ướt hết giấy tờ và không có thời gian và không có nhân lực để làm chuyện đó.
Như vậy có nghĩa là việc chi tiêu của cô Tiên là KHÔNG THỂ MINH BẠCH ĐƯỢC.
Ông Chính không khẳng định là cô ca sĩ cố tình trục lợi tiền ủng hộ, nhưng team của cô hoàn toàn có thể rút tiền ra để trả cho người bơm tiền ảo, rồi lại bơm vào tiếp, dựa trên sự thiếu minh bạch này. Với cách quay vòng này, muốn có ngàn tỷ cũng có luôn.
Đặc biệt ông Chính quan sát được rằng các bài viết quảng cáo được Thủy Tiên đăng đan xen với các bài viết đi làm từ thiện đã có lượng tương tác khổng lồ trung bình cỡ trên 500 ngàn, gấp 10-20 lần các bài viết quảng cáo của chính cô trước cơn lũ.
Ông nhận định như vậy thì lượng người tiếp cận của các bài viết đó phải gấp 10 lần, cỡ 5-10 triệu người là ít. Đây là con số trong mơ của chính VTV – Đài Truyền hình Việt Nam. Điều đó đồng nghĩa với giá quảng cáo của cô sẽ tăng chóng mặt.
Ông phân tích: Chúng ta phải thấy rằng, để tăng lòng thương cảm và độ tin cậy để người dân chuyển tiền, thì cô Tiên phải tự mình đi phát, càng gian khổ càng tốt, mới dễ câu view, mới nhiều tương tác. Chứ nếu cô Tiên ngồi phòng máy lạnh ở Sài Gòn để điều hành một nhóm đi phát tiền thì sẽ hiệu quả hơn nhiều, nhưng cách đó sẽ không thể xây dựng hình ảnh cho cô hiệu quả bằng cô tự đi lội nước dầm mưa.
Như vậy, về logic, thì lũ càng lâu, phát tiền càng chậm, thì cô Tiên càng kiếm được nhiều tiền, vì hình ảnh của cô thường trực trên sóng sẽ lâu hơn. Nếu lũ dừng sớm, phát tiền nhanh hết, thì hiệu ứng đám đông sẽ chấm dứt giỏi lắm sau 3 tháng, giá quảng cáo sẽ quay về như cũ sau khoảng 1 năm, do lượng tương tác giảm dần.
Tóm lại là khi phân tích kỹ, ta thấy rằng team cô Tiên thật quá thánh, đã tận dụng rất tốt tâm lý đám đông và lợi dụng thế mạnh lan truyền của mạng xã hội quá tốt. Về bản chất, đây vẫn là thủ pháp marketing online quen thuộc như mấy mẹ bán hàng online. Nhưng sự sáng tạo vượt bậc chính là tận dụng được hình ảnh thương tâm của lũ lụt để mọi người đều có lợi. Người dân vùng lũ tự nhiên có được nhiều tiền. Người chuyển tiền từ thiện cảm thấy thỏa mãn thiện tâm, vì đã giúp được đồng bào, lại không có cảm giác lo ngại bị lừa tiền. Cô Tiên thì cũng kiếm được rất nhiều tiền.
Trước đó, ngày 25/10, trên trang báo CafeBiz có bài viết “Người trong giới quảng cáo hé lộ về Thuỷ Tiên: Brand cháy hàng, giá lại double, tương tác tăng 50 lần sau khi đi cứu trợ miền Trung“.
Theo bài báo này, vào tối 24/10, việc Thuỷ Tiên bất ngờ thông báo số tiền được các mạnh thường quân đóng góp cho miền Trung đã lên đến 150 tỷ đồng sau 11 ngày được chia sẻ khắp nơi trên mạng xã hội.
Giữa thời điểm này, một người làm trong lĩnh vực quảng cáo và kinh doanh bất ngờ dẫn ảnh Thuỷ Tiên đăng bài quảng cáo sản phẩm hôm trước kèm lời khẳng định: “Tương tác đã tăng 50 lần từ lúc em ấy đi cứu trợ miền Trung. Brand cháy hàng“. Không chỉ thế, người này còn công khai viết trên trang cá nhân: “Giá lại double (gấp đôi) rồi, vừa giúp mình vừa cứu người” và còn có lời mời gọi nhãn hàng.
Những góc nhìn khác về hiện tượng Thủy Tiên thu hút rất nhiều ý kiến trái chiều trên mạng xã hội.
Phần đông đồng tình với bình luận: “…cá nhân Cô Tiên xây dựng hình ảnh cũng được, làm từ thiện để pr quảng cáo cũng được… Miễn là tiền đến tay người dân.
Mình cũng phải ủng hộ họ, có những người dám nghĩ, dám làm sau vụ Phan Anh thì ai cũng không dám đứng ra kêu gọi rồi lại cứ phải chờ vào nhà nước thì lại lên ti vi nhận thì lâu lắm… Chưa kể là các thủ tục hành chính loằng ngoằng để tiền đến tay người dân…
Bây giờ trang facebook của cô Tiên chia sẻ hay quảng cáo cũng phải tiền trăm triệu trở lên đó…
Hãy chúc cho vợ chồng cô ấy nhiều sức khỏe để làm nhiều việc thiện giúp đỡ bà con còn khó khăn ạ.
Nhiều người họ biết cả đấy, nhưng vẫn ủng hộ. Chứ không ai u mê ở đây cả. Dân ta còn nhiều người quá khổ ạ.”
Ngoài những cái được ở trên, trong bài viết ngày 02/11, Thủy Tiên còn bộc bạch một cái được nữa – đó là đã kết nối được với “người đứng đầu các tỉnh” để giúp Tiên, lội bùn cùng Tiên.
Thủy Tiên cho biết: “Bác Bình, Phó trưởng Ban Tổ chức trung Ương Đảng có gọi cho anh Vinh động viên, bảo là 2 vợ chồng cứ cố gắng ra giúp người dân miền Trung… cần hỗ trợ giúp gì cứ nói bác sẽ tận tình giúp đỡ. Rõ ràng lãnh đạo trung ương rất quan tâm tình cảm của người dân cả nước chứ không hề như suy luận trên mạng xã hội.
Sau đó chưa kịp gọi thì người đứng đầu cao nhất tỉnh là anh Dũng, Bí thư tỉnh Hà Tĩnh đã gọi anh Vinh để chia sẻ động viên và bảo cứ cho anh biết lịch trình cụ thể để anh hỗ trợ, giúp được người dân khó khăn đang chịu thiệt hại thì anh sẳn sàng giúp.
Sau đó anh Vinh có nhờ bác Bình hỗ trợ liên lạc thêm bí thư các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị giúp đỡ tụi mình trong chiều hôm đó.
Vì nhận được hỗ trợ của người đứng đầu tỉnh tận tình giúp mình có thể tiếp xúc được người dân khó khăn chịu ảnh hưởng lũ thật sự…”
Bài viết mới nhất này chắc chắn sẽ còn gây nên nhiều tranh luận trong cộng đồng mạng trên nhiều nội dung như sự hiện diện và hỗ trợ độc quyền của cơ quan Đảng từ trung ương đến địa phương cho ê-kíp của Thủy Tiên và tuyệt nhiên không thấy vai trò của chính quyền địa phương hay Chính phủ kiến tạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc…
Tuy nhiên, sự quan tâm bao trùm của cộng đồng mạng vẫn là tổ chức của Đảng hay cơ quan nào liên kết với dân cũng được nhưng điều kiện tiên quyết là phải minh bạch, tôn trọng số tiền từ thiện mà nhân dân cả nước ủng hộ đồng bào miền Trung…
Thu Thủy – Thoibao.de (tổng hợp)
>>> Từ thiện và phẩm giá người vùng lụt
>>> Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng đổ lỗi tại trời khiến dân phẫn nộ
>>> Thủy Tiên trao tiền mặt – Xuân Phúc biếu hộp to
Thủy Tiên phát tiền bị ăn chặn – Ngân sách giúp gạo bị ăn cắp
Cách cài vượt tường lửa miễn phí:
Điện thoại di động (mobile phone) = https://bit.ly/2QCRpE7
Trình duyệt (browser) = https://bit.ly/3hKTidT
